Այո,  ես  այնքան  խիտ  օրակարգ  ունեմ,  որտեղի՞ց  կարդալու  ժամանակ  գտնեմ:  Ումի՞ց  խլեմ՝  ընկերների՞ց,  հեռուստացույցի՞ց,  ճամփորդությունների՞ց,  ընտանեկան  հավաքների՞ց,  դասերի՞ց»:
Որտեղի՞ց  կարդալու  ժամանակ  գտնել:
Լուրջ  պրոբլեմ  է,  որը,  սակայն,  պրոբլեմ  չէ  բնավ:
Որքան  հաճախ  է  առաջանում  «երբ  կարդալ»  հարցադրումը,  նշանակում  է՝  այդքան  չկա  նաև  կարդալու  ցանկություն:  Եթե  մտածենք,  կտենենք,  որ  կարդալու  ժամանակ  ոչ  ոք  երբեք  չունի.  չունեն  փոքրերը,  պատանիները,  մեծերը:  Կյանքը  կարդալու  համար  անվերջանալի  խոչընդոտ  է:
—  Կարդալ…Ուրախությամբ  կկարդայի,  բայց  աշխատանքս,  երեխաները,  կենցաղային  հոգսերը.  Ժամանակ  չկա:
—  Ինչպես  եմ  ձեզ  նախանձում,  որ  կարդալու  ժամանակ  ունեք:
Իսկ  ինչո՞ւ  այն  մյուսը,  որն  աշխատում  է,  վազում  խանութներով,  երեխաներ  մեծացնում,  մեքենա  վարում,  երեք  տղամարդու  հետ  սիրախաղ  անում,  ատամնաբույժի  մոտ  գնում,  մեկ  շաբաթից  պատրաստվում  տեղափոխվել.  ինչո՞ւ  նա  ունի  կարդալու  ժամանակ,  իսկ  միայնակ  բարոյախոսը  չունի:
Կարդալու  ժամանակը  միշտ  գողացված  ժամանակն  է:  Ումի՞ց  գողացված:  Ասեմ,  գողացված՝  ապրելու  պարտավորությունից:
Կարդալու,  ինչպես  և  սիրելու  ժամանակը,  լայնացնում  է,  մեծացնում  է  րոպեներից  և  վայրկյաններից  կազմված  ժամանակը:
Եթե  սերը  ստիպված  լինեինք  դիտարկել  ժամանակի  բաշխման  տեսանկյունից,  ո՞վ  կհամարձակվեր  սիրել:  Ո՞վ  ունի  սիրահարված  լինելու  ժամանակ:  Միևնույն  ժամանակ  ինչ-որ  մեկը  երբևէ  հանդիպե՞լ  է  սիրահարվածի,  ով  սիրելու  ժամանակ  չի  գտնում:
Երբեք  կարդալու  ժամանակ  չեմ  ունեցել,  բայց  ոչ  մի  բան,  երբեք  չի  կարողացել  խանգարել  ինձ  դուր  եկած  վեպը  կարդալուն:
ԸՆթերցանությունը  չի  կապվում  հասարակական  կյանքի  ձևաչափի  հետ,  այն,  ինչպես  և  սերը,  կենսակերպ  է:  Հարցն  այն  չէ,  թե  ես  ունեմ  կարդալու  ժամանակ  (  ժամանակ,  որն  ի  դեպ  ոչ  ոք  ինձ  չի  տա),  այլ  այն՝  կնվիրեմ  ես  ինձ  ընթերցող  լինելու  երջանկությունը,  թե  ոչ:

1.Խորհուրդ տո’ւր այն մարդկանց, ովքեր ընթերցանությունը համարում են ժամանակի անիմաստ վատնում։

Ընթերցանությունը ժամանակի կորուստ չէ,  մրադ կա, որ իր համար ժամանակի կորուստ է, բայց ոչ։ Եթե ընթերցում ես, դու գիտելիք ես ստանում։ Իսկ եթե քո սիրած գիրքն է լինում դու մեծ ոգևորությամբ սկսում ես  կարդասլ։ Խորհուրդ կտամ, որ իրենք իրենց սիրած հերոսի մասին կարդան, կապ չունի ֆուտբոլիստ ,է թե երգիչ, թե դերասան, թե պարող, եթե այդ մարդուն սիրում ես ու հարգում և կա նրա մասին գիրք ուրեմն խորհուրդ կտամ կարդաք։

2.Գրի’ր` ի°նչ սկզբունքով ես դո’ւ գիրք ընտրում։

Ես տեսնում եմ, եթե իմ սիրած հերոսի մասին է կամ հավանում եմ այդ գիրքը և սկսում եմ կարդալ։

3. Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր:

Անհասկանալի բառ չկա իմ համար

Read More

19. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ

Մեռյալ ծովի ջուրն այնքան աղի է, որ այնտեղ ոչ մի կենդանի էակ չի կարող ապրել: Արևմտյան Ասիայի տոթակեզ անանձրև կլիմայի պատճառով անչափ շատ ջուր է գոլորշիանում ծովի մակերևույթից, իսկ լուծված աղերը մնում են ծովում ու մեծացնում ջրի աղիությունը: Ծովում խորանալուն զուգընթաց` աղիությունն աճում է: Աղերը Մեռյալ ծովի քառորդ մասն են կազմում, նրա մեջ աղերի ընդհանուր քանակը քառասուն միլիոն տոննա է:

20. Օգտվելով տրված բառերից` բացատրի´ր, թե ընդգծված բառերը նախադասություններից յուրաքանչյուրում ի՛նչ իմաստով են գործածված:

1.Եփվել, բորբոքվել:
Ջուրը թեյնիկում վաղուց արդեն եռում էր, բայց նա չէր նկատում: Բարկությունից արյունը եռում էր երակներում, սիրտը տակն ու վրա էր      լինում:

1 եփվել

2 բորբոքվել

2.Ուղեկցել, ընկերություն անել, միանալ:

Ընկերացել է դիմացի շենքում ապրող մի տղայի հետ: Ընկերացան, որ միասին անեն իրենց ուժերից վեր այղ գործը: Մինչև քաղաք ընկերանամ քեզ, որ մենակ չգնաս:

1 ընկերություն անել

2 միանալ

3 ուղեկցել

3.Կռել, թակել, գանահարել, քննել:

Ավազակներն այնպես էին ծեծել խեղճին, որ ձին թողել ու փախել էր: Այնպես համառորեն է ծեծում դուռը, կարծես վստահ է, որ տանը մարդ   կա:
Երկաթը տաք-տաք են ծեծում:
Այդ հարցն այնքան ծեծեցին, որ ոչ մեկին այլևս չի հետաքրքրում:

1 գանահարել

2 թակել

3 կռել

4 քննել

4.Ավարտել, վերջը տալ (ուտել):

Գործը վերջացնելուց հետո, երկար ժամանակ դրան այլևս չէր անդրադառնում:
Մեկն իր բաժին միրգն արագ վերջացրել էր ու դունչը մեկնել վանդակի շուրջը խմբվածերեխաներին, որ էլի տան:

1 ավարտել

2 վերջը տալ , ուտել

21. Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:

Հայ, դպիր, այգի, հնոց, բույր, ծառ, բժիշկ, պարսիկ:

հայ- հայուհի

դպիր- դպրոց

այգի- այգեստան

հնոց- հնություն

բույր- բուրաստան

բժիշկ- բժշկություն

պարսիկ- պարսկուհի

181․Գտե՛ք թիվը, եթե հայտնի է, որ նրա`

ա) 20 %-ը հավասար է 125-ի, գ) 110 %-ը հավասար է 770-ի,

125×20=2500

110×770=84700

185․Որոշե՛ք, թե տրված թվերից առաջինը երկրորդի քանի տոկոսն է.
ա) 5 և 100, գ) 28 և 140,

100:5=25

140:28=5

184․ Աղջիկները դասարանի աշակերտների ամբողջ քանակի 52 %-ն են։
Դասարանում կա 12 տղա։ Ընդամենը քանի՞ աշակերտ կա դասարանում։

52×12=624

642:48=13

13+12=25

Գիրքն ունի 250 էջ: Առաջին օրը աշակերտը կարդաց գրքի 40%-ը, երկրորդ օրը՝ մնացածի 20%-ը, երրորդ օրը՝ մնացածի 50%-ը, չորրորդ օրը՝ մնացածի 35%-ը:

ա․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երկրորդ օրը:

250×40:100=100

250-100=150

150×20:100=30

150-30=120

բ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը երրորդ օրը:

120×50:100=60

120-60=60

գ․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու երկրորդ օրից հետո:

250-100=150

150-30=120

դ․ Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը առաջին երեք օրերի ընթացքում:

100+30+60=190

ե․ Քանի՞ էջ մնաց կարդալու չորրորդ օրից հետո:

60×35:100=21

60-21=39

զ․  Քանի՞ էջ կարդաց աշակերտը չորրորդ օրը:

60×35:100=21

172․ Գնացքի մի վագոնում 36 ուղևոր կա, իսկ մյուսում՝ դրա 5/6-ը։
Ընդամենը քանի՞ ուղևոր կա այդ երկու վագոններում։
36×5/6=30

36×5=180

180:6=30

30+36=66

176․Աշխատանքի երկրորդ օրը խառատը մշակել է առաջին օրը մշակած
մանրակների քանակի -ը։ Ընդամենը քանի՞ մանրակ է մշակել
խառատը այդ երկու օրում, եթե երկրորդ օրը նա մշակել է 64
մանրակ։

180․ Պահեստում 2000 կգ մթերք կար։ Առաջին օրը պահեստից տարան
ամբողջ մթերքի 40 %-ը, երկրորդ օրը՝ մնացածի 30 %-ը։ Քանի՞
կիլոգրամ մթերք մնաց պահեստում։

2000×40:100=80000:100=800

2000-800=1200

1200×30:100=36000:100=360

1200+360=1560

2000-1560=440

Առաջադրանքներ

1. Կուզեի լինել» ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարը (հեղինակի ասելիքը) հետևյալն է` ….։

Ասել է, որ դպրոց գնալիս իր ճանապարհին հանդիպեց մի մանրավաճառ, որը ասեղ ու թել, մատանի, սիրուն օղեր գոռալով ման եր գալիս։ Հետո ինքը ասում էր, որ եսել կուզեի մանրավաճառ լինել որովհետև նա պարտավոր չե գնալ այս կամ այն փողոց և այլն։

2. «Կուզեի լինել» ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարի հետ (համաձայն եմ, համաձայն չեմ), որովհետև կարծում եմ, որ ….։

համաձայն եմ որովհետև կուզեի լինել արտահայտություն կար պատմվածքի մեջ։

3. Բնութագրե՛ք այս ստեղծագործության հերոսին (տարիքը, զբաղմունքը, ի՞նչն է նրան հոգնեցրել, ի՞նչն է նրան գրավում մանրավաճառի, պարտիզպանի, պահապանի աշխատանքներում, ի՞նչ է նա երազում և այլն):

Նա մի տղա եր, որ շատ բաներ կար որ նա կուզեր լինել։ Նա իմ կարծիքով հոգնել եր դպրոցից դրա համար ինչ որ հանդիպում էր ան ասում էր կուզեի լինել։

Գրող Վիլյամ Սարոյանը, հիշելով իր դպրոցական տարիները, պատմել է դրվագներ, որոնք լավագույնս բացահայտում են նրա ճարպկությունը:
«Սխտորը եղավ պատճառը, որ ես քիչ գացի դպրոց:Ամեն առավոտ սխտորով կերակուր կուտեի, կերթայի դպրոց: Հոտ դասարան կբռներ…Ուսուցիչ կմտներ, հոտ կքաշեր ու վրաս կպոռար.
— Նորե՞ն սխտոր կերած ես:
— Այո´,- կըսեի,- սխտոր կերած եմ, հապա ի՞նչ ուտեի:
— Հոտ սենյակ բռնած է:
— Է¯, լուսամուտ բաց,- կըսեի:
Կկատղեր, դուրս կըներ: Իմ ուզած ալ այդ էր, կերթայի տուն: Մայրս կհարցներ, թե ինչու նորեն շուտ եկա:
— Ուսուցիչ դուրս ըրավ, ըսավ՝ սխտոր կերած ես:
— Խողեմ ատոնց գլուխ,- կըսեր մայրս,- Բիթլիսի ճաշեր չեն հավնիր, իրենց կերա՞ծն ինչ է:
Բայց կատակ կանեմ, հիմնական պատճառն այն էր, որ ես արագ կսովորեի, անոնք՝ դանդաղ»:

Բառարան                                                       նորեն-նորից, կրկին

ճարպիկ- ճկուն, վարժ                                       կըսեի-ասում էի

գացի- գնացի                                                      կկատղեր-բարկանում էր

կերթայի-գնում էի                                                ատոնց-դրանց

կբռներ-տարածվում էր                                         անոնք-նրանք

կպոռար-բղավում էր

Առաջադրանք՝

Փորձի՛ր մի քանի նախադասությամբ գրել, թե ի՞նչ զգացողություններ ունեցար, երբ կարդացիր։ Հետաքրքի՞ր էր, զավեշտալի՞, թե՞․․․։

Ես, որ  սկսեցի կարդալ այս տեքստը ինձ հետաքրքրում եր թե հետո ինչ է լինելու։ Բայց ես ուրիշ այլ բանի էի սպասում ավելի առեխծվածային ու երկար ըեքստի էի սպասում։

. Տեքստը փոխադրի՛ր կաթսայագործ վարպետի անունից՝ վերաբերմունք արտահայտելով և հետևություն գրելով:
Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքում փղերին փոքրիկ հանձնարարություններ տալու սովորություն կա:

Երբ լավ են բացատրում, խելացի կենդանին կարողանում է ինքնուրույն շատ լավ կատարել տրված հանձնարարությունը:
Մի անգամ մի փղի հանձնարարել էին ծակ կաթսան կաթսայագործի մոտ տանել՝ նորոգելու: Փիղն սպասեց, մինչև վարպետն աշխատանքն ավարտեց, ու ետ բերեց կաթսան: Սակայն գործը վատ էր արված: Փղին ցույց տվեցին, որ կաթսայից կաթում է և նորից  ուղարկեցին վարպետի մոտ: Փիղը ճանապարհին կաթսան լցրեց աղբյուրի ջրով և կնճիթով կաթսան պահեց կաթսայագործի գլխավերևն այնպես, որ ջուրը կաթի նրա դեմքին: Վարպետը հասկացավ ու այս անգամ կարգին նորոգեց կաթսան:

Վարպետը իր թերի աշխատանքի պատճառով  ինքը զգաց իր սխալը և նորից նորոգեց կաթսան։

12.Տեքստը համառոտի՛ր ։
Երկու ընկեր անապատով գնում էին:
Ընկերներից մեկը ծարավից թուլացավ, ընկավ: Իսկ մյուսը, որի մոտ ջուր կար, ոչ օգնեց ընկերոջը, ոչ էլ նույնիսկ ջուր տվեց:

Թողեց, հեռացավ: Աղետյալը վերջին շնչում ընկած մնաց:
Բարեբախտաբար եկավ, մի քարավան հասավ այդտեղ: Մարդիկ կիսամեռ տղային գտան, ջուր տվեցին ու նրան ուշքի բերեցին:
Տղան, նորից առույգացած, շարունակեց ճամփան:
Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ ընկերոջը: Բան չասաց, լուռումունջ շարունակեց ճամփան:
Երբ լեռնոտ մի կածանով էին անցնում, ջուր չտվող ընկերը սայթաքեց, ընկավ ու չկարողացավ ոտքի կանգնել: Ոտքը կոտրվել էր:
Ընկերը նրան շալակն առավ, մեծ դժվարությամբ տարավ հայրենի քաղաքը, հասցրեց տուն, կնոջ մոտ: Ու հրաժեշտ տվեց.
-Է՜հ, մնաս բարով, եղբա՛յր: Քանի կանք, դու մարդկանց քո ջրից պատմիր, ես՝ իմ շալակից:

Երկու ընկեր գնում էին անապատով հետո մի ընկերը ծարավությունից թուլացավ և ընկավ։ Իսկ մյուսը ոչ օգնեց ոչ ջուր տվեց ուղղակի շարունակեց ճանապարհ։ Հետո մի քարավան հասավ տղային և ջուր տվեցին օգնեցին այդ մարդուն և ինքն ել իր ճամփան ընկավ ու հաավ իր ընկերոջը։ Հետո ընկերըոտքը սայթակեց և ընկավ ոտք ոլորվելով և ընկերը օգնեցնրան և հասցրեց իր հայրենիք ու ասաց դու քո ջրի մասին պատմի ես իմ շալակի։

13. Տեքստը փոխադրի՛ր` ուղղակի խոսքեր ավելացնելով:
Անցյալ դարի  վերջին վիեննացի աստղագետ Պալիսը հայտնաբերեց նոր աստղակերպ: Գիտնականն աստղագիտական հզոր գործիքներ ձեռք բերելու միջոցներ չուներ: Նա հայտարարեց, որ վաճառում է նոր երկնային մարմնին անուն տալու իրավունքը: Իսկույն հայտնվեց գնորդը: Դա բարոն Ալբերտ ֆոն Ռոտշիլդն էր: Միլիոնատիրոջ  ցանկությամբ աստղակերպն անվանվեց նրա կնոջ՝ Բետինայի անունով:

—Ես վաճառում եմ նոր  երկնային մարմնին անուն տալու իրավունքը,- հայտարարեց աստղագետ Պոլիսը։

14.Ապրել բայն համապատասխան փոփոխության ենթարկի’ր եւ գրի’ր կետերի փոխարեն։
Նրա ապրելու երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասություն կարելի է պատմել:Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում ապրելով հիշում էր իր անապատը, խանձված ավազը:Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում է ու շարժվում առաջ՝  նոր տարածություններ գրավելու:Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ ապրել հեռու մի դաշտում:

Եթե մի երկու ամիս էլ ապրեմ այս  խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմոռանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ ապրելով ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը:Այստեղ ապրեմ ուրիշ ելք չունեմ:
Դու երկար ես ապրել այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր:

2. Ո՞վ է ուսուցիչը քեզ համար:

Ինձ  համար ուսուցիչը  ուսուցանող մեկն է, որ իրենից ամեն ինչ սովորում ենք ու կրթվում։ Հոգատար, հարազատ ու բարի, միշտ ուղղություն տվող։